Seksuele voorlichting

Ik wil graag voorkomen dat mijn kinderen (7, 5, en 2 jaar) via de straat of de media voorgelicht worden. Op welke leeftijd kan welke voorlichting geven? Zijn er verantwoorde voorlichtingsboekjes op de markt? Hoe wapen ik ze tegen kinderlokkers?

De moeder die deze vraag stelt, snijdt een belangrijk onderwerp aan. Voor ons als christenen is seksualiteit iets een geschenk uit het paradijs. De Heere schiep het mannelijke en het vrouwelijke. Hij schiep ook de seksuele aantrekkingskracht om het anders-zijn te bewonderen. Gods plan met seksualiteit is om een bijzondere eenheid te maken tussen man en vrouw. Tussen één man en één vrouw. Seksualiteit is als lijm: het maakt de huwelijksrelatie sterk. Na de zondeval blijft de gave van seksualiteit bestaan, maar zien we de zonde ook hierin doordringen. God geeft een duidelijke regel mee na de zondeval: seksuele gemeenschap is alleen toegestaan binnen het huwelijk. Alleen als het gekoppeld is aan liefde en trouw, kan seksualiteit echte vreugde en vrede schenken.

Helaas zien we in de wereld om ons heen dat seksualiteit los verkrijgbaar is, zonder liefde en zonder trouw. En het lastige is dat deze wereld ook doordringt binnen onze gezinnen. Ook onze kinderen maken gebruik van media, gaan met anderen om. En ook onze kinderen zullen later ervaren dat seksualiteit een drift is. Is dit krachtig verlangen eenmaal wakker gemaakt, dan is het nodig dat onze tieners weten wat de Bijbel hierover zegt. En waarom het zo nodig is om die seksuele drift te beheersen. De ervaring leert dat het gesprek met onze kinderen heel erg nodig is. Want veel jongeren weten helemaal niet goed waarom je zou wachten met seksueel gedrag totdat je een relatie van liefde en trouw hebt. Hun geweten spreekt niet als ze foute wegen opgaan. Het is toch lekker, dus waarom zou je er niet van genieten? Dit laat ons zien dat het gesprek met kinderen heel erg nodig is. En ik denk dat je daarmee al vroeg mag beginnen. Want des te eerder kinderen op de hoogte zijn van de technische details, des te meer tijd heb je om over de Bijbelse waarde van seksualiteit te praten. We weten dat het geweten met name in de kinderjaren wordt gevormd.

Het gebeurt nogal eens dat ouders aanhikken tegen voorlichting geven. Ze stellen het uit omdat ze niet goed weten hoe het moet. Ze vinden het moeilijk omdat het voor henzelf een beladen onderwerp is. Ze moeten 'het' gaan vertellen. Hoe doe je dat? Zelf spreek liever ik over seksuele opvoeding dan over voorlichting geven. Seksuele opvoeding mag een doorgaand gesprek zijn. Kleine kinderen zijn onbevangen en seksualiteit is voor hen geen taboe. Als ouders er zelf normaal mee omgaan, zullen hun kinderen dat ook doen. Ik ben ervan overtuigd dat er verschillende situaties zijn om op in te haken.

In elk huis is maandverband. Peuters zijn nieuwsgierig en vragen wat het is. Dan kun je heel eenvoudig uitleggen hoe het zit. Dat God een vrouw zo gemaakt heeft, dat er een kindje in haar buik kan groeien. Dat weet je wel, hè. Maar een vrouw is niet altijd in verwachting. Toch wordt er in haar buik een kamertje klaargemaakt voor het geval er een kindje gaat groeien. Maar als er geen kindje komt, moet het kamertje schoongemaakt. Eens per maand is dat zo. Om te zorgen dat de onderbroek niet vies wordt, leggen vrouwen er een verbandje in. Wat heeft God dat mooi gemaakt, hè?

Een peuters gaat zijn eigen lichaam verkennen. Hij ontdekt dat het aanraken van zijn geslachtsorganen plezierig is. Ouders zullen grenzen stellen in gezelschap. Sommige lichaamsdelen zijn privé. Ook mag hij een ander niet overal aanraken. De borsten van moeder bijvoorbeeld niet. Ouders geven daarmee aan dat niet alle plaatsen van je lichaam publiek zijn.

Een kleuter wordt zich ervan bewust dat meisjes en jongens anders zijn. Ze spelen doktertje waarbij de broek naar beneden gaat. Hun ontdekkingsspel is begrijpelijk. Toch weten ze zelf behoorlijk goed dat dit niet kan, daarom doen ze het stiekem. Je kunt aanhaken bij hun schaamtegevoel. "Jij voelt dat een ander jou niet zomaar mag bekijken. Dat klopt ook. God wil niet dat anderen jou bloot zien. Dat is echt voor jou zelf. Alleen als je later getrouwd bent, mag jouw man of vrouw je zien. Maar dat is nog lang niet zo hè.

Er is iemand zwanger: er groeit een kindje. Hoe komt dat daar? God geeft een kindje omdat vader en moeder veel van elkaar houden. Die liefde laten ze merken door elkaar te knuffelen. Ze willen heel dicht bij elkaar zijn. Zo dicht bij elkaar dat ze ook de kleren uitdoen en zich niet meer schamen. Je weet dat een vrouw een kamertje in haar buik heeft. Om een kindje te laten groeien, moet er een zaadje van de man inkomen. Als ze samen vrijen, brengt de man de penis in de vagina van de vrouw. Als er een zaadje bij een eitje van de vrouw komt, dan er een kindje groeien. Dat dit kan, dat is een wonder van God. Hij wil dat een kindje een vader en een moeder heeft!

Zodra kinderen zonder toezicht op straat spelen, moeten ze horen over kinderlokkers. Maak het concreet. "Die vriendelijke man of vrouw is helemaal niet meer aardig als er niemand meer kijkt. Die doet je broek naar beneden en raakt je overal aan. Dat is heel erg, want God wil dat helemaal niet. Daarom mag je nooit met iemand meegaan zonder het aan mij te vragen." Wees niet te vaag, want kinderen zijn echt heel naïef. Herhaal regelmatig je waarschuwing.

Lees voorlichtingboekjes samen met je kind. Zorg ervoor dat je zelf goed beslagen ten ijs komt, dus lees ze zelf ook regelmatig.

Als je van jongs af aan open spreekt over de voorplanting, hoef je niet te zoeken naar een moment waarop het hoge woord eruit moet. In ieder geval moeten kinderen voordat ze het eventueel elders horen, thuis voorgelicht zijn. Vanaf een jaar of acht neemt de kans hierop behoorlijk toe. Maar beter is om op een natuurlijke manier informatie te geven. Het wordt dan geen beladen onderwerp. En je hebt veel mogelijkheden om het geweten in te kleuren. Neem gelegenheden te baat. De reclame van Hunkemüller en de billbords van Sloggi bijvoorbeeld: "Zou God willen dat je zo op de foto staat?" Er zijn genoeg Bijbelgedeelten die een kort gesprekje over seksualiteit kunnen ontlokken. "Erg hè, dat Amnon Thamar verkracht." "Mooi hè, dat een man een jaar lang niet in dienst hoeft als hij trouwt."

Wacht niet op vragen van je kind, maar begin zelf het gesprek. Kijk daarbij altijd of een kind ervoor open staat. Spreek met jonge kinderen niet over allerlei emoties, maar houd het inderen technisch. Houd kinderen voor wat God wel en niet goed vindt en stempel zo het geweten. In de tienerleeftijd zal het gesprek van karakter veranderen.

Literatuurtips

Tot 8 jaar:

• Mama, waar komen babies vandaan?, S.A. Wright, Callenbach, Kampen 2006
• Papa, mama en ik, Malcolm Doney, Gideon, Hoornaar, 2006
• Mam, waar was ik toen, Ineke van Herk-van Rijssel, Groen, Heerenveen, 2008
• Pap, we krijgen een baby, Ineke van Herk-van Rijssel, Groen, Heerenveem

9-14 jaar:

• Tiener op weg, A.B.F. Hoek-van Kooten, Kok, Kampen, 2003
• Je bent er bijna, Mary Kehle, Centrum voor Pastorale Counseling, Utrecht
• Alleen voor jongens / alleen voor meisjes, Judith Janssen-van der Barg, Boekencentrum, Zoetermeer, 2007
• Je groeit in liefde, Jetze Baas, De Vuurbaak, Barneveld, 2006
• Kijk, dat ben ik, (een jongens- en meisjesvariant), A. Teerds-Gertenbach, Groen, Heerenveen, 2000
• Kijk eens naar jezelf, Sarina Brons-van der Wekken, Jongbloed, Heerenveen, 1995
• Goed voorbereid op de puberteit, James Dobson, Kok, Kampen, 2002