Puber en kleedgeld

Onze zoon (14) is vreselijk aan het puberen. Financieel belandden we in een patstelling, daarom zijn we recent gestart met kleedgeld. Maar 30 euro vindt hij te weinig. Hij hanteert een levensstijl die tegen onze ideeën ingaat. We willen niet dat hij de jongere kinderen in ons gezin teveel beïnvloedt. Hoe komen we hier uit?

Deze jongen, ik noem hem Michiel, is een normale jongen die opgroeit in een gezin waarin normen en waarden overgedragen worden. De ouders gaan bewust om met geld en zien graag dat hun kinderen dat ook doen. Daarin maken ze keuzes: er gaat niet veel geld naar kleding, maar wel naar uitstapjes, gezonde voeding en sport.

Michiel is een voorbeeld van een puber die zich enorm verzet tegen de dingen van thuis en zoekt naar een eigen identiteit. Niet alle pubers zijn tegendraads, maar de puberteit kenmerkt zich wel door het losmaken van ouders en het vormen van een eigen mening. Michiels hormonen geven de energie om frontaal tegen regels in te gaan. Dat is uitputtend, en zo schrijft moeder, ik word er nog onzeker van ook.

Michiel kreeg kleedgeld om uit de discussie over aankoop van kleding te komen. Deze stap is heel verstandig. Als er een voortdurend getouwtrek is over meer kleding, kan een budget helpen omdat dan voor een kind duidelijk is welk bedrag er te besteden is. Hoe hoog dat bedrag moet zijn, is niet in zijn algemeenheid te zeggen. Het Nibud - Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting - geeft aan dat het bedrag gemiddeld varieert van 25 euro voor een twaalfjarige tot 60 euro voor een 17-jarige.

Leren omgaan met geld is een belangrijk onderdeel van de opvoeding. We moeten onze kinderen voorbereiden op de tijd dat ze zelf rond moeten komen. Bij kinderen die uit zichzelf zuinig met geld omgaan, zal dat gemakkelijker zijn dan voor kinderen bij wie het geld in de zak brandt. Uit het feit dat er zoveel jongeren met schulden rondlopen, blijkt wel hoe noodzakelijk financiële opvoeding is.

Kinderen kunnen vanaf de middelbare schooltijd meer verantwoordelijkheid dragen. Voordat een kind kleedgeld krijgt, moet duidelijk worden wat er allemaal gekocht moet worden. Zet op een rijtje wat bij kleding hoort: schoenen, jas, ondergoed, sokken, panty's, nette en daagse kleding. Schat in wat dit kost. Dat bedrag is afhankelijk van waar en wanneer je kleding koopt. Wordt het dure of goedkope kleding; nieuw of tweedehands en al dan niet in de uitverkoop? Het kan goed zijn om in de aanloopfase zelf een (half) jaar de uitgaven bij te houden. Het maandbedrag waarop ouders uitkomen, zal mede afhangen van het gezinsinkomen en van prioriteiten in hun totale uitgaven.

Het kan verstandig zijn om niet in een keer de volledige verantwoordelijkheid voor kleedgeld te geven. Zo zijn er ouders die beginnen met alleen de bovenkleding. Later komen dan de grotere uitgaven waarvoor je geld opzij moet leggen, zoals een jas en schoenen. Kinderen moeten uitgaven leren plannen en door ervaring ondervinden dat een lege portemonnee betekent dat je niets kunt kopen. Spring dan niet bij, omdat een kind daar niets van leert.

Een pubers zoals Michiel is hypergevoelig voor erkenning en waardering. Daarom is het goed om hem te betrekken bij het kleedgeld en te luisteren naar zijn wensen zonder die gelijk van tafel te vegen. Laat hem vertellen waarom hij voor merkkleding kiest en probeer hem daarin te begrijpen zonder hem als persoon te veroordelen. Dertig euro kan te weinig zijn, maar dat hangt af van wat hij ervan moet betalen. Waar het uiteindelijk om gaat is kinderen begrijpen dat geld uitgeven te maken heeft met kiezen. U wilt niet ineens een veel groter bedrag uitgeven als hij zo nodig een dure wensen heeft. Leg de vraag terug: hoe denkt hij dat op te lossen? Kan hij het aanvullen met zakgeld of met inkomsten uit een bijbaantje?

Een puber die zelf een eigen inbreng mag hebben, is meer voor rede vatbaar dan een puber die voor een voldongen feit staat. Als er in het gezin twee ouders zijn, is het slim om zo'n gesprek te laten voeren door de ouder die het minst botst met een puber. Vaak heeft die ouder meer ingang en dat is winst.

Bij Michiel is niet alleen kleding een strijdpunt. Michiel verbruikt soms 20 euro beltegoed in veertien dagen. Dan is zijn zakgeld er weer doorheen. Michiel lijkt impulsief geld uit te geven. Uit de vraag blijkt dat hij erg bezig is met zijn uiterlijk en graag een goede indruk maakt op zijn omgeving. Pubers die onzeker zijn, zijn geneigd mee te doen met vrienden. Hierdoor ontstaat een groepsdruk. Kennelijk zijn de normen in die groep anders dan van thuis. Ze kijken niet op een cent. Lunchen met een pakketjes van thuis? "Man, je bent toch geen kind meer. Kom, we gaan naar de supermarkt." "Bel je zo effe terug?" Tuurlijk ga je dan niet over centen zitten zeuren, dan lig je eruit. Zijn vriendengroep heeft een ander uitgavenpatroon en omdat Michiel niet bij zijn vrienden uit de gratie wil vallen, botst dat met thuis. Probeer te praten over wat hij in zijn eentje zou doen en wat te midden van vrienden. Als hij het gevoel heeft dat je hem begrijpt, is er mogelijk ook een opening ontstaan voor een gesprek over verantwoord omgaan met geld. Of dat daadwerkelijk lukt, hangt af van de relatie die dwars door alle verzet heen, hopelijk wel aanwezig is.

Tips:

• Maak een lijstje van noodzakelijke kleding met bijbehorende kosten.
• Spreek af wat een kind precies voor het kleedgeld moet kopen.
• Vertel dat kleedgeld alleen aan kleding besteed mag worden.
• Maak afspraken of gekochte kleding eerst goedgekeurd moet worden voordat het prijskaartje eraf kan.
• Bouw evaluatiemomenten in: gaat het goed? Tegen welke dingen loopt uw kind aan?
• Probeer te begrijpen wat uw kind bezighoudt en luister echt naar hem zonder te veroordelen.
• Vraag uw kind zelf naar oplossingen.
• Laat de ouder die het best toegang heeft tot een puber over heikele onderwerpen spreken.